RESOCJALIZACJA. Kształtuje empatię, skłania do myślenia, wzbogaca słownictwo, pobudza wyobraźnię, pogłębia wiedzę i odstresowuje. To tylko niektóre z zalet czytania książek, które wykorzystują wychowawcy w procesie resocjalizacji skazanych. Bo czytać można wszędzie, w więzieniu również. Z okazji Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich funkcjonariusze z Zakładu Karnego w Zabrzu przygotowali inicjatywy promujące czytelnictwo nie tylko wśród osadzonych, ale także członków ich rodzin. Tegoroczna edycja wydarzenia miała przypomnieć o możliwości otwarcia się na innych pomimo dystansu i podróżowania dzięki wyobraźni.

Z okazji Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich, który obchodzony był 23 kwietnia, wychowawcy zorganizowali spotkanie skazanych z ich dziećmi lub wnukami, podczas którego osadzeni przeczytali im wybraną przez siebie bajkę. Niestety z uwagi na aktualną sytuację – epidemię koronawirusa – spotkanie odbyło się za pomocą komunikatora internetowego. Dzieciom spodobało się to niecodzienne spotkanie. Skazani przyznali bowiem, że będąc na wolności raczej nie czytali swoim dzieciom.

- To było dla mnie nowe doświadczenie. Bo będąc na wolności nie czytałem mojemu synowi. Nie miałem na to czasu, zawsze było coś ważniejszego. Cieszę się, że wybrana przeze mnie bajka zainteresowała go. Po opuszczeniu zakładu karnego zamierzam czytać mu częściej – powiedział Maciej, który odbywa karę w zabrzańskiej jednostce.

Zakładki do książek
Kolejną inicjatywą mającą na celu zachęcenie skazanych do czytelnictwa był konkurs na zakładkę do książki. Osadzeni podczas tworzenia prac konkursowych wykazali się wyobraźnią i kreatywnością. Jedni, aby zwyciężyć postawili na wymyślenie oryginalnego hasła na zakładkę do książki, a inni na technikę wykonania i nieoczywisty kształt. Wielu skazanych wzięło udział w konkursie z myślą o swoich bliskich: dzieciach, partnerkach i to właśnie dla nich zrobili spersonalizowane zakładki, które po rozstrzygnięciu konkursu zamierzają im wysłać w liście.

Ponadto w oddziałach mieszkalnych skazani pod opieką wychowawców stworzyli gazetki promujące czytelnictwo. W ten sposób kadra penitencjarna chce zachęcić skazanych do czytania książek, a także pobudzić ich kreatywność oraz zacieśnić ich więzi z dziećmi poprzez wspólne czytanie.

Jak podkreśla Katarzyna Jabłońska z zabrzańskiego Zakładu Karnego, skazani do czytania książek przekonują się zazwyczaj dopiero w trakcie odbywania kary. Bowiem książka pozwala chociaż na chwilę przenieść się w inne, ciekawe miejsce, zapomnieć o problemach i monotonii więziennego życia. To szczególnie istotne w aktualnej sytuacji. Bowiem epidemia koronawirusa spowodowała, że w jednostkach penitencjarnych wprowadzono działania profilaktyczne mające na celu zapobieganie zakażeniom m.in. wstrzymanie widzeń na terenie zakładów karnych, przepustek, zatrudnienia poza terenem jednostki. Dlatego też osadzeni mają trochę więcej czasu do zagospodarowania. A przecież, jak powiedziała Wisława Szymborska, czytanie książek to najpiękniejsza zabawa, jaką sobie ludzkość wymyśliła.

- Oczywiście nie chodzi tylko o zabawę. Bo czytanie przynosi wiele korzyści dla psychicznego, a przez to także fizycznego zdrowia i osobistego rozwoju. Poprzez odpowiedni dobór literatury można osiągać cele wychowawcze i resocjalizacyjne: kształtować empatię, postawy prospołeczne, wskazywać konstruktywne sposoby rozwiązywania problemów i radzenia sobie z emocjami – podkreśla ppor. Jabłońska.

Czy to nie przesada?
Funkcjonariuszka nie ukrywa, że szeroki wachlarz inicjatyw podejmowanych przez funkcjonariuszy promujących czytelnictwo wśród osadzonych może budzić sceptycyzm części społeczeństwa. Bo przecież skazani mają odbywać karę, a nie czytać i miło spędzać czas w więzieniu.

- Kara ta jednak polega na pozbawieniu wolności, a nie pozbawieniu dostępu do kultury – tłumaczy Jabłońska. - Przecież wszystkim nam zależy, aby więźniowie po opuszczeniu zakładu karnego potrafili właściwe funkcjonować w społeczeństwie i nie naruszali przepisów prawa. A książki są jednym z narzędzi, które w tym pomagają. Wielu skazanych właśnie dzięki lekturze przemyślało swoje zachowanie i dostrzegło, że można postępować inaczej.

Biblioteka za murem
W bibliotece Zakładu Karnego w Zabrzu znajduje się około 7430 książek o różnej tematyce. Korzysta z niej aktualnie 284 skazanych. W 2019 roku odwiedzili oni bibliotekę aż 3739 razy i wypożyczyli 5259 pozycji. W tym roku w obieg poszło już ponad 1400 książek. Czyta się fantastykę, horrory, biografie, literaturę faktu i poezję. W bibliotece znajdują się także audiobooki. Dzięki nim z licznych zalet kontaktu z literaturą mogą również korzystać osoby z wadą wzroku.

- Audiobooki otrzymaliśmy w ramach współpracy m.in. z Miejską Biblioteką Publiczną w Zabrzu. W więziennej bibliotece jest także wiele książek z zakresu resocjalizacji i psychologii, z których korzystają funkcjonariusze – informuje wychowawca.

Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich to święto ustanowione w 1995 roku przez UNESCO ma na celu promocję czytelnictwa, edytorstwa i ochronę własności intelektualnej prawem autorskim. Data 23 kwietnia nie jest przypadkowa – to rocznica urodzin lub śmierci wielkich pisarzy jak: Miguel de Cervantes, William Szekspir czy Władimir Nabokow. W Polsce obchodzimy je od 2007 roku.