Już w trzynastu województwach przyjęto tzw. uchwały antysmogowe. Nakazują one – w różnych terminach – wymianę starych kotłów, pieców i kominków na nowoczesne urządzenia, a niekiedy wprowadzają nawet całkowity lub częściowy zakaz palenia węglem czy drewnem! Sejmik Województwa Śląskiego swoje przepisy zatwierdził 7 kwietnia 2017 roku i nieubłaganie zbliża się termin wejścia ich najważniejszych zapisów w życie. Pierwsze ograniczenia w eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, nastąpią już z nowym rokiem. Za zignorowanie obostrzeń mają posypać się mandaty!

Docelowo w naszym województwie rację bytu będą miały wyłącznie kotły standardu emisji co najmniej klasy 5. normy PN-EN 303-5:2012 oraz piece i kominki spełniające wymogi emisji oraz sprawności według ekoprojektu (starsze można doposażyć w instalację odpylającą spaliny do poziomu emisji według ekoprojektu, o ile osiągają sprawność minimum 80 procent).
Zgodnie z ustawą antysmogową już od czterech lat nie można u nas spalać węgla brunatnego, mułu i flotu (także ich mieszanek), węgla o udziale ziarna 0-3 milimetrowego powyżej 15 procent oraz biomasy o wilgotności powyżej 20 procent. Również od 1 września 2017 w nowych budynkach nie montuje się ogrzewania niezgodnego z antysmogową uchwałą, ale teraz do zmian przymuszone zostaną osoby, które dysponują i od lat korzystają z najbardziej przestarzałego sprzętu. Na pierwszy – nomen omen – ogień idą posiadacze kotłów eksploatowanych ponad 10 lat od daty ich produkcji lub w ogóle nieposiadających tzw. tabliczki znamionowej (niespełniające norm emisji żadnej z klas PN-EN 303-5:2012), którzy zwyczajnie muszą się ich pozbyć i zastąpić czymś nowym sprzętem. W drugiej kolejności, za dwa lata, ten sam los spotka posiadaczy kotłów eksploatowanych od 5 do 10 lat od daty produkcji, a od 1 stycznia 2026 trzeba będzie pozbyć się kotłów eksploatowanych do 5 lat od daty produkcji. I dopiero od 2028 nie będzie można użytkować kotłów spełniających wymogi emisyjne klas 3. i 4. normy PN-EN 303-5:2012.
Czy zabrzanie są przygotowani na wejście w życie nowych zasad!? - Konkretnie takimi danymi nie dysponujemy, bo nie prowadzimy ankiet ani badań, pozostają szacunki. I jeśli miałby snuć sam takie dywagacje, to oceniam, że gotowych na nową sytuację jest 80 procent, a może nawet ciut więcej, domów jednorodzinnych w naszym mieście. W przypadku mieszkań jest z pewnością gorzej, choć i tam mam wrażenie procent odpowiednich urządzeń jest całkiem wysoki - mówi naczelnik wydziału ekologii Urzędu Miejskiego, Janusz Famulicki. - Sytuacja stanie się jasna po 1 lipca przyszłego roku, gdyż do tego dnia każdy właściciel nieruchomości (czy też w jego imieniu zarządca – przyp. red.) zobowiązany jest dokonać wpisu do centralnej ewidencji emisyjności budynków rodzaju ogrzewania swojego budynku.
Cel reformy jest szczytny i całkowicie uzasadniony, ale w obliczu drastycznych podwyżek cen energii każdego rodzaju (szczególnie gazu) dla wielu będzie trudny do spełnienia. Być może wielu mieszkańców, mimo nakazów nie zrezygnuje z dotychczasowych sposobów pozyskiwania ciepła, nawet kosztem grożących mandatów... A co konkretnie grozi za niedostosowanie się do zapisów uchwały antysmogowej? Sankcje stosowane w przypadku naruszenia postanowień uchwały określone zostały w art. 334 Prawa ochrony środowiska, który stanowi, że „kto nie przestrzega ograniczeń, nakazów lub zakazów, określonych w uchwale sejmiku województwa przyjętej na podstawie art. 96, podlega karze grzywny”. Zgodnie z art. 24 Kodeksu wykroczeń ta może wynieść od symbolicznych 20 zł do konkretnych 5 tysięcy zł, przy czym w postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł, a jeżeli czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy - 1000 zł. Organem uprawnionym do nakładania mandatów jest policja oraz Inspektor Ochrony Środowiska.

Tekst ukazał się w Głosie Zabrza i Rudy Śląskiej (nr 43 z 28 października 2021 roku) na kolumnie W STRONĘ NATURY, która jest współfinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.