W STRONĘ NATURY. Rośliny zielne (jednoroczne, dwuletnie i wieloletnie, czyli byliny) rosną w zabrzańskim Miejskim Ogrodzie Botanicznym głównie na rabatach. Są w tej grupie także rośliny rosnące dziko, a uważane za równie cenne co te uprawiane celowo. W północnej części ogrodu powstał natomiast specjalny wydzielony teren, gdzie otwarto szczególną Narodową Kolekcję Żurawek. 

Żurawka ogrodowa to wyjątkowa bylina, która świetnie sprawdza się w każdym ogrodach, parkach i skwerach. Od łacińskiej nazwy mówi się na nią czasami żurawka Heuchera. Jest zimozielona, co oznacza, że jest jednym z niewielu gatunków, który jest ozdobny przez cały rok, także zimą. I co ciekawe najbardziej dekoracyjną częścią rośliny są właśnie jej liście. Zasługują na uwagę ze względu na kolor – poza standardowymi odcieniami koloru zielonego, mogą być żółte, czerwone, fioletowe i niebieskie, są także odmiany z ciekawym wzorem na powierzchni. Najbardziej popularne są żurawki o bordowych liściach – na pierwszy plan wysuwają się tutaj takie odmiany jak obsidian czy palace purple. Równie powszechne są te, które mają różowe i pomarańczowe liście. Co ciekawe niektóre odmiany są oryginalne nie ze względu na kolor liści, ale ich fakturę. Na przykład odmiany sashay lub purple petticoats są dekoracyjnie pofałdowane i pomarszczone. Są nawet odmiany żurawki, które zmieniają barwę w trakcie sezonu. Jedną z nich jest autum leaves, odmiana, która przebarwia się pod koniec lata.

Roślina nie jest zbyt duża, maksymalnie osiąga wysokość 40 centymetrów. Tworzy dość zwartą, gęstą kępę, co także zwiększa jej dekoracyjność. Czasami kwitnie, jednak nie jest to szczególnie efektowne. Wiechowate kwiatostany są drobne, zielone, białe lub różowe, nieszczególnie atrakcyjne. Jedynie żurawka drżączkowata wyróżnia się ozdobnymi kwiatami.

Uroczyste otwarcie Narodowej Kolekcji Żurawek w MOB nastąpiło podczas 18. Festiwalu Kwiatów. Wzięła w nim udział Gabriela Sąkol, dotychczasowa założycielka kolekcji i właścicielka roślin. W otwarciu uczestniczyła przedstawicielka banku, który wsparł finansowo przeniesienie kolekcji na teren ogrodu.

Kolejnym uroczystym festiwalowym wydarzeniem było otwarcie nowej ścieżki edukacyjnej współfinansowanej ze środków Miasta Zabrze i WFOŚiGW w Katowicach. Tworzą ją: 74 tablice edukacyjne (m.in. interaktywne), elementy małej infrastruktury, aż 3030 tabliczek znamionowych z podpisami gatunków roślin oraz liczne pomoce dydaktyczne do Centrum Edukacji Ekologicznej.

Poza częścią oficjalną jak zwykle uroczystościom towarzyszyły warsztaty przyrodnicze, edukacyjne, koncerty i występy. Goście mogli również skorzystać z bogatej oferty stoisk ogrodniczych, artystycznych, gastronomicznych i informacyjnych.

***
Jednoroczne i dwuletnie rośliny Miejski Ogród Botaniczny produkuje na własne potrzeby w szklarniach i w sezonie wegetacyjnym wysadza na rabaty. Ma w kolekcji rośliny o charakterze ozdobnym, gatunki rodzime, które występują „dziko” w stanie naturalnym i rośliny o właściwościach leczniczych.
Rośliny lecznicze nie stanowią bardzo dużej kolekcji, ale są to ciekawe okazy takich gatunków jak żywokost lekarski, melisa lekarska, lubczyk ogrodowy czy bukwica zwyczajna. Z gatunków rodzimych ogród posiada znaczną kolekcję ok. 40 taksonów i należą do nich m.in. przywrotnik, jarzmianka, dzwonki, sity, tojeść rozesłana. Do interesujących bylin zaliczyć natomiast można funkie, rozchodniki, rojniki, jukki, czy rzadziej spotykaną tarczownicę tarczowatą. Teraz (tym bardziej na czas remontu palmiarni) najoryginalniejszymi bylinami o ozdobnych liściach są właśnie żurawki. Ich zabrzańska kolekcja jest największą na Śląsku.

Tekst ukazał się w Głosie Zabrza i Rudy Śląskiej (nr 27 z 4 lipca 2019) na kolumnie W STRONĘ NATURY, która jest współfinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.