INWESTYCJE. W grudniu mija 120 lat od powstania Elektrociepłowni Zabrze – najstarszego tego typu zakładu w Polsce, który nadal służy mieszkańcom. Początkowo produkowano tam jedynie energię elektryczną, jednak od 1969 roku wytwarzane jest również ciepło. Dziś w tym miejscu historia spotyka się z nowoczesnością i dbałością o przyjazne przyrodzie źródło ciepła. W bezpośrednim sąsiedztwie historycznego obiektu powstaje właśnie nowy zakład, który będzie produkował ekologiczne ciepło sieciowe dla 70 tysięcy gospodarstw domowych w Zabrzu i Bytomiu.

Historia zabrzańskiego zakładu rozpoczęła się dokładnie 21 grudnia 1897 roku, kiedy z nowo powstałej elektrowni popłynął pierwszy prąd. Zasilał on domy mieszkańców Zabrza – wówczas jednej z największych wsi w Europie. Ten symboliczny moment zapoczątkował historię zabrzańskiego zakładu i dał impuls do rozwoju elektroenergetyki na Śląsku. W wyniku dokonywanych w okresie międzywojennym modernizacji i rozbudowy urządzeń produkcyjnych, elektrownia stała się jedną z największych w regionie. Zniszczenia i grabieże podczas II wojny światowej sprawiły jednak, że moc produkcyjna zmniejszyła się o połowę. Mimo to udało się utrzymać funkcjonowanie.

– W każdym dziesięcioleciu swojego istnienia zakład musiał sprostać różnym potrzebom i wyzwaniom danego okresu. Lata powojenne to czas odbudowy i wytężonej pracy – liczyła się każda kilowatogodzina wyprodukowanej energii. Z kolei w latach 70. zakład zaczął dostarczać ciepło do zabrzańskich domów. Fortum przejęło elektrociepłownię w Zabrzu siedem lat temu, od tego momentu zapewniamy mieszkańcom pewną i bezpieczną produkcję ciepła oraz energii elektrycznej – mówi Andrzej Bąk, kierownik elektrociepłowni.

Ze względu na regulacje unijne i konieczność wyłączenia wyeksploatowanych kotłów działających w zakładzie historia 120-letniej elektrociepłowni będzie miała swój nowy rozdział. Już od pewnego czasu trwają prace nad budową nowoczesnej elektrociepłowni wielopaliwowej, która docelowo będzie produkowała ekologiczne ciepło sieciowe i energię elektryczną w skojarzeniu. Tuż obok zabytkowego zakładu powstanie wydajne źródło, którego wykorzystanie pozytywnie wpłynie na jakość powietrza w regionie. Nowoczesna elektrociepłownia zapewni mieszkańcom bezpieczne i ekologiczne dostawy prądu oraz ciepła sieciowego w perspektywie kolejnych dziesięcioleci.

– Docelowo nowa elektrociepłownia będzie zasilała 70 tysięcy gospodarstw domowych, zarówno w Zabrzu, jak i Bytomiu, w ekologiczne ciepło sieciowe. Dotychczas najważniejsze prace przebiegają zgodnie z harmonogramem. W grudniu zakończyły się dostawy głównych komponentów turbiny, a część instalacji przeszła z fazy montażowej do fazy rozruchowej – mówi Kamila Zybura-Pluta, manager projektu z Fortum.
Budowa nowej elektrociepłowni w Zabrzu to największy dotychczas projekt fińskiego koncernu w Polsce. W październiku tego roku zainstalowano ważący blisko 120 ton generator, który będzie jednym z kluczowych elementów turbozespołu produkującego energię elektryczną w nowym zakładzie. Łącznie do budowy wykorzystanych zostanie ponad 4.400 ton stali i 19.000 metrów sześciennych betonu. Możliwości produkcyjne wyniosą 225 megawatów mocy zainstalowanej w paliwie. Zaś zakładana roczna produkcja ciepła wyniesie 730 GWh.

W ten oto sposób elektrociepłownia zastąpi wyeksploatowane jednostki opalane węglem, zainstalowane obecnie w zakładach w Zabrzu oraz Bytomiu i znacząco wpłynie na ograniczenie emisji dwutlenku węgla i innych substancji w regionie. Eksperci Fortum szacują, że emisja pyłów spadnie ponad 11-krotnie, a dwutlenku siarki ponad 7-krotnie.

Całkowita wartość inwestycji wyniesie około 870 milionów złotych. Zgodnie z planem, nowy zakład zostanie oddany do eksploatacji w 2018 roku. Równolegle trwają prace nad budową połączenia między bytomską siecią ciepłowniczą, a powstającym w Zabrzu zakładem. Aby ograniczyć ingerencję w środowisko naturalne, 10-kilometrowa sieć łącząca obydwa miasta jest prowadzona pod ziemią, a część prac jest wykonywana innowacyjną metodą tak zwanego mikrotunellingu, która pozwala na bezwykopowe układanie rur. Wartość tego projektu szacowana jest na około 60 milionów złotych, a jego zakończenie planowane jest na koniec przyszłego roku, wraz z oddaniem nowej zabrzańskiej elektrociepłowni. 

Tekst ukazał się w Głosie Zabrza i Rudy Śląskiej (nr 51/52, 21 grudnia 2017) na kolumnie W STRONĘ NATURY, która jest współfinansowana przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Treści zawarte w publikacji nie stanowią oficjalnego stanowiska organów Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach.